Lipoedeem is een chronische, vaak pijnlijke vetverdelingsstoornis die vrijwel uitsluitend bij vrouwen voorkomt. Het wordt gekenmerkt door een abnormale ophoping van vetweefsel, meestal aan de heupen, dijen, billen en soms ook aan de armen. Wat lipoedeem onderscheidt van gewone obesitas of overgewicht is dat het vet zich op een symmetrische manier ophoopt (bijvoorbeeld beide benen), en dat dit vet niet vermindert met dieet of lichaamsbeweging. De aandoening gaat vaak gepaard met:
- Gevoeligheid of pijn bij aanraking
- Snel ontstaan van blauwe plekken
- Een koud aanvoelende huid
- Vermoeide of zware benen
- Een slanker bovenlichaam in vergelijking met onderlichaam
De precieze oorzaak is nog onbekend, maar hormonale factoren spelen waarschijnlijk een rol; de klachten beginnen vaak of verergeren tijdens hormonale schommelingen zoals puberteit, zwangerschap of menopauze.
Behandeling van lipoedeem
Er bestaat geen genezende behandeling voor lipoedeem, maar symptomen kunnen aanzienlijk verlicht worden. De behandeling is erop gericht om:
- Pijn en druk te verminderen
- Mobiliteit te verbeteren
- Lymfeafvoer te stimuleren
- De voortgang van de aandoening te vertragen
Conservatieve (niet-operatieve) behandelingen
- Compressietherapie – Druk uitoefenen met elastische kousen of zwachtels om vochtophoping te verminderen.
- Manuele lymfedrainage – Een zachte massagevorm om lymfevocht beter af te voeren.
- Oefentherapie en beweging – Zwemmen, wandelen en fietsen helpen het lymfesysteem activeren.
- Gezonde voeding – Hoewel afvallen het vet niet vermindert, kan een gezond gewicht het ziekteverloop positief beïnvloeden.
Liposuctie bij lipoedeem
Wanneer conservatieve behandelingen onvoldoende helpen, kan een chirurgische ingreep worden overwogen: liposuctie speciaal voor lipoedeem verwijdering. Deze ingreep verschilt van cosmetische liposuctie en wordt meestal uitgevoerd met een zachte techniek zoals WAL (Water Assisted Liposuction) of tumescentetechniek, waarbij ook het lymfesysteem zoveel mogelijk wordt gespaard.
Behandeltraject: van begin tot nazorg
1. Intake en diagnose
Het behandeltraject begint met een grondige intake bij een arts die ervaring heeft met lipoedeem. Er wordt gekeken naar je medische voorgeschiedenis, huidige klachten, en of er sprake is van lymfoedeem (vochtophoping) naast lipoedeem. Vaak worden foto’s genomen, een vetverdelingsanalyse gedaan en de ernst van het lipoedeem geclassificeerd (meestal stadium I t/m III).
2. Voorbereiding op de operatie
Voorbereiding is essentieel om het risico op complicaties te verminderen:
- Medische keuring – bloedonderzoek, hartfunctie etc.
- Stoppen met bepaalde medicatie – zoals bloedverdunners
- Aanschaffen van compressiekleding – deze moet na de ingreep direct gedragen worden
- Nuchter zijn op de dag van de operatie
- Mogelijk fysiotherapie vooraf – om lymfedrainage te bevorderen
3. De operatieve ingreep
De liposuctie zelf wordt meestal onder plaatselijke verdoving of lichte narcose uitgevoerd. De arts injecteert een zoutoplossing (soms met verdoving) in het te behandelen gebied, wat het vet losweekt. Vervolgens wordt het vetweefsel via dunne canules verwijderd. Een ingreep duurt doorgaans 2 tot 3 uur per zone.
Meestal zijn meerdere sessies nodig, afhankelijk van de uitgebreidheid van het lipoedeem.
4. Nazorg en herstel
Een goede nazorg is cruciaal voor het resultaat én het voorkomen van complicaties:
- Draag compressiekleding – tot wel 6 weken na de ingreep, om zwelling te verminderen
- Lichte beweging wordt aangeraden – zoals wandelen om bloedcirculatie te bevorderen
- Geen intensieve activiteiten – gedurende de eerste 4 weken
- Controleafspraken – bij de behandelend arts of kliniek
- Fysiotherapie of manuele lymfedrainage – om lymfeafvoer te ondersteunen en herstel te versnellen
Bijwerkingen kunnen bestaan uit zwelling, blauwe plekken, een dof gevoel of lichte pijn, maar deze verdwijnen meestal binnen enkele weken.
